(08. 01. 1884 – 31. 07. 1953)

humorysta, prozaik, poeta,

krytyk teatralny, pisarz dla młodzieży

     Urodził się w Stryju (niedaleko Lwowa), w niezamożnej rodzinie. Gimnazjum ukończył we Lwowie. Wspomnienia z dzieciństwa i młodości zamieścił w książce Bezgrzeszne lata (1925). Studiował filozofię na uniwersytecie lwowskim oraz w Paryżu. Debiutował w 1902 wierszami zamieszczonymi przez Kasprowicza w literackim dodatku lwowskiego „Słowa Polskiego”. W latach 1910 – 1914 był stałym krytykiem teatralnym tej gazety (zbiór recenzji Dusze z papieru 1911).

     Kilkakrotnie wyjeżdżał do Włoch.

     W 1914 był kierownikiem literackim teatru lwowskiego, a w latach 1915 – 1918 Teatru Polskiego w Kijowie.

     Po powrocie do Polski zamieszkał w Warszawie.

     W latach 1920 – 1924 współpracował z dziennikiem „Rzeczpospolita” jako recenzent teatralny.

     Zdobył szeroką popularność jako autor zamieszczanych w prasie warszawskiej felietonów i humoresek, które zebrał w tomach: Rzeczy wesołe (1909), Romantyczne historie (1910), Dziwne powieści (1911), Awantury arabskie (1913), Perły i wieprze (1915), O duchach, diabłach i kobietach (1924), Piąte przez dziesiąte (1925), Fatalna szpilka (1925), Wycinanki (1925), Ponure igraszki (1927), Śmieszni ludzie (1928), Listy zebrane. Listy z Capri, Lido, Paryża, Sopotu,  Karlsbadu, Zakopanego i Lwowa (1929), Żywot pani i inne świecidełka (1929), Ze środy na piątek (1931), Śpiewający diabeł (1934), Kartki z kalendarza (1939) i in.

    Równie, jeśli nie bardziej popularne były i są książki Makuszyńskiego dla dzieci i młodzieży, zwłaszcza cykl przygód Koziołka Matołka (1933 – 1934), i małpki Fiki Miki (1935 – 1936) oraz powieści: O dwóch takich, co ukradli księżyc (1928), Panna z mokrą głową (1932), Wyprawa pod psem (1935), Szatan z VII klasy (1937), Awantura o Basię (1937), Przyjaciel wesołego diabła (1937), Szaleństwa panny Ewy (1940), List z tamtego świata (1946) i in.

    Mniejsze znaczenie mają powieści dla dorosłego czytelnika: Po mlecznej drodze (1917), Słońce w herbie (1918), Człowiek znaleziony w nocy (1932) i in.

     Zarówno powieści, jak i opowiadania i felietony Makuszyńskiego odznaczają się dowcipem i humorem nie zawsze wysokiej próby, lecz zawsze zabarwionym lirycznie („śmiech przez łzy”). Cechuje je łagodna ironia oraz optymizm płynący z wiary w dobroć ludzką.

     Jako poeta pozostawił Makuszyński zbiory wierszy: Połów gwiazd (1907), Piosenki żołnierskie (1920), Wiersze zebrane (1931).

    W 1926 otrzymał Państwową Nagrodę literacką za patriotyczny poemat dygresyjny Pieśń o ojczyźnie.

Członkiem PAL został w 1937.

    Od 1934 roku drugim domem pisarza stało się Zakopane. Sam Makuszyński sportów nie uprawiał, jednak czynnie zaangażował się w działalność klubu sportowego „Wisła” i za jego sprawą najbiedniejsza góralska młodzież dostawała narty. Działalność ta upamiętniona jest w dziecięcym memoriale im. Kornela Makuszyńskiego. Miasto odwdzięczyło się, nadając Panu Kornelowi tytuł Honorowego Obywatela.

    Od wybuchu powstania warszawskiego mieszkał stale w Zakopanem na piętrze willi „Opolanka”; wspomnienia i felietony zamieszczał w „Przekroju”.

    Zmarł w mieście, które przyjęło go po uchodźstwie z Warszawy. Pochowany został na Pęksowym Brzysku. Grób tego wielkiego przyjaciela dzieci zawsze zdobią kwiaty świadczące o wielkim przywiązaniu młodych czytelników.

    Obecnie w willi „Opolanka” mieści się muzeum pisarza. W czterech pokojach zgromadzono księgozbiór kolejnych wydań dzieł Makuszyńskiego, jego rękopisy, listy wybitnych twórców kultury oraz czytelników. Wszystko to uzupełnione jest wycinkami prasowymi i fotografiami. Podziwiać tam można także zbiór dzieł sztuki, na który składają się między innymi prace Juliana Fałata i Stanisława Wyspiańskiego, piękne zabytkowe sprzęty, elementy sztuki użytkowej. Nastrój panujący w muzeum tak określa historyk literatury, Jacek Kolbuszewski: „Na fotografii zrobionej przez Schabenbecka, wiszącej w korytarzu w Jego Muzeum, Kornel Makuszyński jest bardzo poważny. Ale z oczu błyska wesoło i uśmiechają się kąciki ust. Ten uśmiech nie został skatalogowany, lecz i on stanowi cząstkę Archiwum Kornela Makuszyńskiego i Jego Muzeum. Kto nie wierzy, niech sprawdzi..."

Źródło: 

„Mały Słownik

Pisarzy Polskich”, internet